สมาร์ทฟาร์ม (Smart Farm) คือ ระบบการเกษตรที่ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) เข้ามาช่วยในการบริหารจัดการฟาร์มตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ โดยรวบรวมข้อมูลต่างๆ เกี่ยวกับสภาพแวดล้อม สภาพดิน สภาพอากาศ ศัตรูพืช และข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องมาวิเคราะห์และประมวลผล เพื่อนำมาใช้ในการตัดสินใจและควบคุมกระบวนการผลิตให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ส่งผลให้ผลผลิตทางการเกษตรมีคุณภาพสูง ปลอดภัยต่อผู้บริโภค และลดต้นทุนการผลิต
สมาร์ทฟาร์มมีประโยชน์มากมายต่อภาคการเกษตร ดังนี้
เพิ่มผลผลิตทางการเกษตร
สมาร์ทฟาร์มช่วยให้เกษตรกรสามารถควบคุมสภาพแวดล้อมและปัจจัยการผลิตได้อย่างแม่นยำ ส่งผลให้ผลผลิตทางการเกษตรมีคุณภาพสูง ปลอดภัยต่อผู้บริโภค และลดต้นทุนการผลิต ตัวอย่างเช่น การใช้เซ็นเซอร์วัดปริมาณน้ำและปุ๋ย เพื่อควบคุมปริมาณน้ำและปุ๋ยให้เหมาะสมกับความต้องการของพืช การใช้ระบบการให้น้ำอัตโนมัติเพื่อลดการสูญเสียน้ำ การใช้ระบบควบคุมแสงเพื่อเพิ่มผลผลิตพืชในโรงเรือน เป็นต้น
ลดต้นทุนการผลิต
สมาร์ทฟาร์มช่วยให้เกษตรกรสามารถลดการใช้ทรัพยากรต่างๆ เช่น น้ำ ปุ๋ย สารเคมี และแรงงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตัวอย่างเช่น การใช้ระบบการให้น้ำอัตโนมัติเพื่อลดการใช้น้ำ การใช้โดรนเพื่อฉีดพ่นสารเคมีแทนการใช้แรงงานคน การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์เพื่อตรวจจับศัตรูพืชและโรคพืชได้แม่นยำยิ่งขึ้น เป็นต้น
เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต
สมาร์ทฟาร์มช่วยให้เกษตรกรสามารถตัดสินใจและควบคุมกระบวนการผลิตได้อย่างแม่นยำ ส่งผลให้ผลผลิตทางการเกษตรมีคุณภาพสูงและตรงตามความต้องการของตลาด ตัวอย่างเช่น การใช้ระบบวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อวางแผนการผลิตที่เหมาะสม การใช้ระบบติดตามผลผลิตเพื่อตรวจสอบความคืบหน้าของกระบวนการผลิต เป็นต้น
เพิ่มความสามารถในการแข่งขัน
สมาร์ทฟาร์มช่วยให้เกษตรกรสามารถแข่งขันกับเกษตรกรรายอื่นได้ดีขึ้น ตัวอย่างเช่น การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ การใช้เทคโนโลยีบล็อกเชนเพื่อตรวจสอบย้อนกลับแหล่งที่มาของสินค้าเกษตร เป็นต้น
รักษาสิ่งแวดล้อม
สมาร์ทฟาร์มช่วยให้เกษตรกรสามารถลดการใช้ทรัพยากรต่างๆ และลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ตัวอย่างเช่น การใช้ระบบตรวจสอบพลังงานเพื่อประหยัดพลังงาน การใช้ระบบบำบัดน้ำเสียเพื่อลดการปล่อยมลพิษ เป็นต้น
ตัวอย่างของสมาร์ทฟาร์มในประเทศไทย
ตัวอย่างของสมาร์ทฟาร์มในประเทศไทย ได้แก่
โครงการ Smart Farm ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โครงการนี้ส่งเสริมให้เกษตรกรไทยใช้เทคโนโลยีต่างๆ ในการบริหารจัดการฟาร์ม เช่น การใช้เซ็นเซอร์วัดปริมาณน้ำและปุ๋ย การใช้โดรนเพื่อฉีดพ่นสารเคมี การใช้ระบบควบคุมอุณหภูมิและความชื้น เป็นต้น
โครงการเกษตรอัจฉริยะ (Smart Agriculture) ของสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร โครงการนี้ส่งเสริมให้เกษตรกรไทยใช้เทคโนโลยีต่างๆ ในการบริหารจัดการฟาร์ม เช่น การใช้ระบบการให้น้ำอัตโนมัติ การใช้ระบบควบคุมแสง การใช้ระบบควบคุมอุณหภูมิและความชื้น เป็นต้น
โครงการเกษตรสมัยใหม่ (Modern Agriculture) ของธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร โครงการนี้ส่งเสริมให้เกษตรกรไทยใช้เทคโนโลยีต่างๆ ในการบริหารจัดการฟาร์ม เช่น การใช้ระบบการให้น้ำอัตโนมัติ การใช้ระบบควบคุมแสง การใช้ระบบควบคุมอุณหภูมิและความชื้น เป็นต้น
สมาร์ทฟาร์มเป็นเทคโนโลยีที่มีศักยภาพที่จะปฏิวัติภาคการเกษตร ช่วยให้เกษตรกรสามารถผลิตสินค้าเกษตรที่มีคุณภาพสูง ปลอดภัยต่อผู้บริโภค และลดต้นทุนการผลิตได้ ภาครัฐและภาคเอกชนจึงควรให้ความสำคัญในการพัฒนาสมาร์ทฟาร์ม เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรไทยสามารถแข่งขันกับเกษตรกรของประเทศอื่นๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
